काठमाडौं । कृत्रिम बौद्धिकता (आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स –एआई)को आगमनमा आधारभूत व्यक्तित्वको रूपमा श्रेय दिइएका र एआईका गाडफादरको रूपमा चिनिएका ट्युरिङ अवार्ड विजेता वैज्ञानिक जेफ्री हिन्टनले गुगल कम्पनी छोडेका छन् । अमेरिकाको सिलिकन भ्यालीमा चलिरहेको हतियारको होडबाजी माझ उनले गुगलबाट अलग भएका हुन् । गुगल र माइक्रोसफ्ट दुवैले प्रविधि वा टेक्नोलोजीलाई पूर्णता दिन एकअर्काको विरुद्धमा काम गरिरहेका छन् । वैज्ञानिक हिन्टनले आफ्नो जीवनको कामले मानवतामा हुन सक्ने जोखिमहरूबारे चेतावनी दिए । हिन्टनले गत महिना गुगलबाट राजीनामा दिएका थिए । उनले विगत एक दशकको धेरै जसो समय जेनेरेटिभ आर्टिफिसियल–इन्टेलिजेन्स प्रोग्रामहरूको विकास गर्न बिताएका थिए । यस प्रविधिले च्याटजीपीटी र गुगल बार्ड जस्ता जेनेरेटिभ आर्टिफिसियल–इन्टेलिजेन्स सफ्टवेयरको लागि आधार बनाएको छ । गुगल छोड्नको लागि हिन्टनको उत्प्रेरणा लगायतको विषयमा न्यूयोर्क टाइम्सले एक लामो अन्तर्वार्ता लिएको छ । टाइम्सको सोमबार प्रकाशित सो अन्तर्वार्तामा उनले टेक्नोलोजीको बारेमा बेवास्ता नगरी बोल्न नसकेको देखिन्छ । उनले टेक्नोलोजीलाई अहिले मानवजातिको लागि खतराको रूपमा हेर्छन् । “म आफैलाई सामान्य बहानामा सान्त्वना दिन्छुः यदि मैले यो नगरेको भए, अरू कसैले गर्थे’’, उनले भनेका छन् । सार्वजनिक–फेसिङ च्याटबटहरू जस्तै च्याटजीपीटीले पनि हिन्टनकोे चिन्ता बढाएको छ । कतिपयले यी विषयहरू थप इन्टरनेट नवीन अविष्कारहरूको रूपमा लिइरहेका बेला कतिपय अन्यले अनलाइन गलत सूचनाको फैलावट र रोजगारीमा उनीहरूको प्रभावसँग सम्बन्धित हुनाले सम्भावित असरहरूबारे चेतावनी दिएका छन् । सान फ्रान्सिस्कोको ओपनएआईद्वारा मार्चमा जारी गरिएको च्याटजीपीटीको पछिल्लो संस्करणले इलोन मस्क लगायत हजारभन्दा बढी प्राविधिक क्षेत्रका नेताहरूलाई एक खुला पत्रमा हस्ताक्षर गर्न लगायो । जुन खुलापत्रमा समाज र मानवतामा गहिरो जोखिमहरूबारे हिन्टनले आफ्नो हस्ताक्षर सो पत्रमा जोडेनन् । एआईको सम्भावित दुरुपयोगमा उनको अडान स्पष्ट छ । उनी भन्छन् “तपाईले खराब अभिनेताहरूलाई नराम्रो चीजहरूको लागि प्रयोग गर्नबाट कसरी रोक्न सक्नुहुन्छ भनी हेर्न गाह्रो छ ।” हिन्टनले गुगलले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको व्यवस्थापनमा “धेरै जिम्मेवारीपूर्वक’’ काम गरेको भनेका छन् । तर, उनी भन्छन्, अन्ततः टेक्नोलोजीका मालिकहरूले अनिवार्य रूपमा नियन्त्रण गुमाउन सक्छन् । यसले एक परिदृश्य निम्त्याउन सक्छ । जहाँ गलत जानकारी, फोटो र भिडियोहरू वास्तविक जानकारीबाट अनिश्चित हुन्छ र मानिसहरूलाई अब के सत्य हो थाहा नहुन सक्छ । “यो सामान वास्तवमा मानिसहरू भन्दा स्मार्ट हुन सक्छ भन्ने विचार – केही मानिसहरूले विश्वास गरे,” हिन्टनले न्युयोर्क टाइम्सलाई भने । “तर, धेरै मानिसहरूले सोचेका थिए कि यो टाढा छ । र, मैले सोचें कि यो टाढा छ । मैले सोचे कि यो ३० देखि ५० वर्ष वा अझ लामो समय छ । प्रष्ट छ, म अब त्यो सोच्दिन ।”