माक्र्सवादनै किन?

सोभियत संघमा वोल्सेभिक क्रान्तिद्वारा स्थापना गरिएको समाजवाद सर्वहारा अधिनायकत्वसहीतको राज्यसत्ता अन्तरगत थियो । समाजवादी देश निर्माण गर्ने समयमा, पूराना राज्यसत्तामा रहेका सवै जसोले असहयोग गरेका सवै क्षेत्रमा बढ्न संवै क्षेत्रमा संकट खडा गर्ने, आन्तरिक तथा वाह्य प्रतिकृयावादीहरुको आक्रमण, साम्राज्यवादीहरुको एकमुष्ट आक्रमण झेल्दा झेल्दै दोश्रो विश्वयुद्ध समेतमा जर्मनको सम्पूर्ण शक्ति, सैनिक हातहतियार खन्याएको थियो ।

करोडौं सोभियत जनता र सेनाको मृत्यु र संसारको क्षती एकातिर राख्दाभन्दा ठूलो क्षति सहेर अमेरीका र युरोप भन्दा कैयौं गुणा तल परेको देशलाई प्रतिवर्ष हजारौंको संख्यामा उद्योगहरु स्थापना गर्दै सयौं गुणाको दरले विकास गर्दै, सोभियत जनतालाई सवै उत्पीडनवाट मुक्त गराएर, जनताप्रति निर्भर रहेर विज्ञान र प्रविधिमा समेत सवैभन्दा अगाडी बढ्न पुगेको थियो । लेनिनलाई क्रान्तिकारी समाजवादी भनाउदो वुर्जुवा केरेन्सीले नेतृत्व गरेको पार्टीकी महिला सदस्यवाट गोलि हानियो । त्यहि विषालु गोली हानियो । त्यहि बिषालु गोली लाग्नाको कारणनै केहि वर्ष पछि छोटो उमरेमै लेनिनको मृत्यु हुन पुग्यो ।

त्यसपछि सोभियत समाजवादलाई अगाडी बढाएर साम्यवादसम्म पु¥याउने जिम्मा लेनिनका इमान्दार र सच्चा चेला जोसेफ स्तालनिको थाप्लोमा आयो । स्तालिनले सोभियत संघको कम्यूनिष्ट पार्टी वोल्सेभिकको तर्फवाट सन् १९२४ देखि सन् १९५३ वाहाको मृत्यु नहुन्जेलसम्म सर्वहाराको अधिनायकत्व अन्तर्गतको समाजवादलाई अगाडी वढाउनु भएको थियो । ५ मार्च १९५३मा जव स्तालिनको मृत्यु भयो, त्यसवेलासम्म कम्युनिष्ट पार्टी भित्रै लुकेर वसेका छदम कम्युनिष्टहरुले सत्ता कब्जा गर्न पुगे । माक्र्सवाद लेनिनवादकै नाम जपेर सर्वहारा अधिनायकत्व अन्तर्गतको वैज्ञानिक समाजवाद साथै माक्र्सवाद साथै माक्र्सवाद लेनिनवादकै सैद्धान्तिक अवधारणा माथी प्रहार गर्न शुरु गरे । समाजवादी देशलाई बैचारिक पतनको दिशामा लैजान सफल भए । स्तालिन पछि क.पा.को महासचिव वन्न पुगेको निकिता खु्रश्चेभवले माक्र्सवाद लेनिनवादको आत्मा मारेर आधुनिक संशोधनवादको प्रबर्तक वन्न पुग्यो । 

खु्रश्चेवलाई अपदस्त गरि लियोनिद वे्रजनेभले त्यो पद हत्यायो । वे्रजनेभको पछि अवधारणा खु्रश्चेवकोनै थियो र तेहि कार्यदिशा अवलम्वन ग¥यो । वे्रजनेभले सन् १९६४ देखी १९८२ सम्म पार्टीको नेतृत्वमा वस्यो । उनिहरुले लगातार स्तालिन माथी प्रहार गररिहे नाम माक्र्सवाद लेनिनवाद लिएर । त्यसै त साम्राज्यवाद लगायत देश विदेशका सवै जसो प्रतिकृयावादीको तारो भैराखेका स्तालिन, सोभियत संघको स्थापना कालसम्मको सवै युद्धको मोर्चा सम्हालेका, सोभियत संघको स्थापना महत्वपूर्ण रोल निभाएका साथै आफैले हुर्काएको कम्युनिष्ट पार्टी भित्रैवाट समेत प्रहार गरिनुले नै संसारमा अहिलेको अवस्था देख्नु परिरहेको छ । अब त्यसवाट संसारभरमा रहेका कम्यूनिष्ट पार्टीहरु र क्रान्तिको लागी ठूलो क्षति वेहोर्न पर्नुुका साथ कम्युनिष्ट पार्टीहरु पनि अनेकौं टुक्रामा विभाजित हुन पुगे जुन अहिले पनि भै रहेको छ । संसारभर मै रहेका क्रान्तिको क्षतिलाई रोक्न र क्रान्तिकारीहरुको नेतृत्व सैद्धान्तिक वैचारिक सवै पक्षको जिम्मेवारी अव माओको काधमा आइ पर्यो ।

सोभियत क.पा. र चिनमा क.पा. विचमा विवाद र वैज्ञानिक सधर्ष हुन थाल्यो । सोभियत संघमा जव ब्रेजनेभको मृत्यु भयो त्यसपछि केहि समय युरि आन्द्रोपोप, कन्सटेनटीन चेर्नेन्को हुँदै मिखायल गोर्वाचोभ सोभियत क.पा. को नेतृतवमा आइपुगे पछिका दिनमा चीनमा पनि माओ त्सेतुगको मृत्युभए पछि तेङ श्यायोपिङले सर्वहारा अधिनायकत्व माथी प्रहार गर्दै वुर्जूवा विचार स्थापना गर्नुले क्रान्ति र क्रान्तिकारीहरु माथी चौतर्फि हमला गर्ने वातावरण तयार भयो । 

कम्युनिष्ट सिद्धान्त, दर्शन र राजनीतिको विउ पनि बाँकी नराख्ने उद्वेश्यका साथ अमेरिकी साम्राज्यवाद र त्यसका पिछलग्गुहरुको आँखा डलरको खर्च गरेर झुटो प्रचार गरि रहेको थियो । अव कम्युनिष्ट नामधारीहरु पनि थपिएर धुँवाधार रुपमा पूँजीवाद, संसदीय व्यवस्था नै संसारको उच्च पूँजीवाद, ससदीय व्यवस्था नै संसारको उच्च व्यवस्था हो सवैले यसैमा समाहित भएर अगाडी जानु पर्छ, माक्र्सवादले अवको युगमा समाजको परिवर्तनको मार्गदर्शन दिन सक्दैन, सिर्जनात्मक हुनुपर्छ भन्ने वहाना वनाई, पूँंजीवादी संसदीय व्यवस्थाबाटै चल्ला काढ्न सकिन्छ भन्दै ओथारा वस्न पुगे । जव सोभियत संघको कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्व गोर्वाचेभको हातमा आइपुग्यो, उनको पहिलो प्रहारको निसाना बन्यो सन् १९२२मा स्थापना भएको सोभियत संघलाई साम्राज्यवादीहरुको निर्देशनमा समाप्त पार्ने काम गरे । त्यस कार्य गर्न उनलाई किन पनि सजिलो भयो भने खु्रस्चेव वे्रजनेभको पाला देखिनै माक्र्सवादको मर्मस्थलमै प्रहार गरेर माक्र्सवादलाई विकृत वनाएर जनतामा आफै नोकरशाही तन्त्र चलाउंदै आएको वषौं भैसकेको थियो, जनता वाक्क दिक्क भै सकेका थिए । गोर्वाचोभले नयाँ विचार भनि पेरेस्त्रोइका (पूनसंरचना) र ग्लास्तनोस्त (खुलापन)को अवधारणा राख्दै ७० बर्षको कम्युनिष्ट विरासतलाई समूल नष्ट गराएर रुसमा संसदीय वहुदलीय व्यवस्थाको स्थापना गर्न पुगे ।

साम्राज्यवादीहरुको सिफरिसमा उनले शान्तीका लागि नोवेल पुरस्कार हासिल गरे । धेरै विषयहरु समेटेर सानो लेख वनाउने उद्धेश्यले लेखिएको हुँदा साथै प्रत्येक विषयहरु आफै. पनि पढ्न सक्नु हुनेछ । अबका दिनमा माक्र्सवाद लेनिनवादलाई संसंसारभरका श्रमजीवी क्रान्तिकारीहरुले पुनः अध्ययन थाल्नु पर्ने जसको लागि वर्ग संघर्षको औजार लिएर माक्र्सवाद लेनिनवादको पवित्र महान सरोवरवाट कुलो खन्ने काम गरेर बन्जर बनाइएको भूमिलाई सिंचित गराउने कार्य गरि स्थापित गर्न जनता लागि पर्ने छन् । माओत्सेतुङको मृत्यु पछिका ५० वर्ष त्यसै खेर गएको छ । संसारका क्रान्तिकारी सर्वहारा वर्गले नेतृत्व प्राप्त गर्न सकिरहेका छैनन् । माक्र्सवादको सरोवरवाट सिंचित हुन स्तालिन र माओले जसरी कुलो खनेर सिंचित गर्नु भयो त्यसैगरी कुलो खन्ने कार्य अगाडि वड्दा नेतृत्व फेला परिहाल्छ । हामीले के बुझ्यौ भने सवैकको आक्रमणको तारो स्तालिन र माओलाई वनाइयो, लगातार कैयौं वर्ष त्यसैमा लागेर अव माक्र्सवादलाई नै निमिटयान्न पार्ने अवस्थामा सवै विरोधीहरु आईपुगेका छन् । अव माक्र्सवाद भन्नाले माओवाद सम्मनै हो भनि वुझनु पर्ने अवस्था आई पुगेको छ । एक पक्ष विज्ञान र प्रविधिलाई प्रधान मान्ने र जनतालाई गौण मान्ने अवधारणा ल्याएर फेरि सर्वहारा वर्गको सर्वोच्चतालाई निषेध गर्ने तर्फ पनि सजग हुन जरुरी छ । तयसकारण पनि विज्ञान र प्रविधिको विकासमा माक्र्सवाद कंहाँ छ त ? भन्ने वारे केहि जानकारी राख्न गैं राखेको छु । 

सन १९८० देखि एक ध्रुवीय अमेरिकी देशहरु फसेपछिका दिनमा सबै पक्षवाट एकोहोरो रुपमा माक्र्र्सवादलाई निच देखाउने अवमूल्यन गर्ने तोडमोड गर्ने, कार्य तिव्र रुपमा चलरिहेको प्रष्ट देख्न सकिन्छ । हाम्रो देश पनि यस कार्यमा पछि परेको छैन । अरु त अरुनै भैगए, माक्र्सवाद मान्ने भन्नेहरुमा पनि वर्तमान परिस्थिती, २१औ शताब्दी, वैज्ञानिक, प्राविधिक बिषयमा उच्च प्रगतिको हवाला दिँदै दर्शन सिद्धान्त पढ्ने बुझ्ने कार्यलाई जडसुत्रवादको लेपन लगाई दिने, अध्ययन अनुसन्धान गर्ने कुरालाई नस्ट गर्ने कार्य अघि वढीरहेको छ । म एउटा विज्ञान र प्रविधिको साधारण विद्यार्थी थिए साथै माक्र्सवाद प्रति आकर्षण पनि थपियो । 

यस विषयको अध्ययन गर्ने क्रममा माक्र्स, एंगेल्स, लेनिन, स्तालिन, माओ लगायतका दार्शनिक, नेता राजनितिज्ञहरुले प्रतिपादन गरेका भएको दर्शन, सिद्धान्त राजनीति सम्वन्धमा सायदै २, ४ प्रतिशत पढ्न सके जस्तो लाग्छ । बुझ्न र लागू गर्ने विषय अझै कम होला । माक्र्सका पुँजी लगायतका भोल्युमहरु एंंगेल्सका थेसिसहरु, रचनाहरु, लेनिनका ५४ भोलुम संकलित रचनाहरुमा ४५वटा अंग्रेजीमा अनुवादित भेटिन्छन् । स्तालिन माओका संकलित रचनाहरु ओल्टाइ पल्टाइ गर्दै राखेको छु । तर पढ्न मुस्किल देख्छु । टाप टिपे समान्य अध्ययन मात्रै गरेको भएपनि केहि नलेखि हुँदैन भन्ने भित्रबाटै लागेर यस लेखमा विज्ञानलाई नै आधार मानि माक्र्सवाद असान्दर्भिक भयो कि अनन्तकालसम्म रहन्छ त अझ दिग्दार लाग्दो विषय के पर्न गयो भने केहि नेताहरुको अन्तरर्वाता सुन्दा उनीहरु के भन्छन् भने पुरानो माक्र्सवाद काटमारको सिद्धान्त असान्दार्भिक हुन गएकोले हामीले छोडेका हौं सम्म भनेका छन् ।

कसै कसैले  चाहिँ यसो पनि भनेको सुनियो माक्र्सले  आफ्नै सिद्धान्त प्रतिपादन गरेका हैनन् त्यो त हेगेल फायरवाख ड्यूरिङ सेन्टसाईमन जस्ता दार्शनिकले पहिलेनै सिद्धान्तको रुपमा व्याख्या गरि सकेका थिए माक्र्सले त्यसलाई समेटेर माक्र्सवाद स्थापित गरेका हुँदा अव असान्दर्भिक भएको छ ।

पुजपन्थी मार्ग अपनाई आफूलाई माक्र्सवाद विरोधीको रुपमा अगाडि वढिरहेकालाई त केहि भन्नु छैन तर माक्र्सवादलाई अंगालेको भन्नु छैन पुजीपंथीहरु एक स्टेप अगाडि वढेर सिद्धान्त र व्यवहार दुवैमा विपरित गर्दै भ्रम फैलाइ रहेकाहरु भ्रम चिर्ने प्रयत्नमा सानो योगदान हुन सक्छ कि भनेर विज्ञानको आधुनिक भौतिकशास्त्रलाई आधार मानी त्यसको अत्यन्तै छोटकरिमा वैज्ञानिकहरुको खोजको भित्र नगई परिचय मात्र दिएर त्यसमा माक्र्सवाद जोडिएको छकि छैन देखाउन खोजेको छु । यसमा दख्खल राख्नेले वृस्त्रित व्याख्या समयक्रममा गर्नु नै हुने छ । 

मोर्डन फिजिक्स अथवा न्युक्लियर फिजिक्सको अध्ययनमा वैज्ञानिकहरु निकैं अघिदेखि लागीरहेका थिए । ऊर्जाको खोजी र त्यसको प्रयोगले संसारलाई ऊर्जाको कमी हुन नदिने उद्धेश्यकासाथ लागि पर्दा परमाणुको अध्ययनसंग जोडिन पुग्यो । परमाणुको अध्ययन गर्ने क्रममा सन् १७८१मा जर्मन वैज्ञानिक मार्टिन क्लापारोधले युरेनियम नामको अति गहकिलो धातुको खोजि गरे । त्यसपछि फ्रान्सका हेनरी बेक्वेरेले युरेनियमको रेडियो धर्मिता पत्ता लगाए । सन् १८९८मा पियरे र मेरी क्युरीले कुनै तत्वमा लगातार प्रहार गरिरह्यो भने पर्दा टुक्रिने क्रम शुरु हुन्छ भन्ने पत्ता लगाए । सन् १९११ मा बृटिस वैज्ञानिक रुदरफार्डले परमाणुको एउटा मोडेल आबिष्कार गरे । चाडविकले न्युट्नको खोजि गरे । अवर्ट आइन्टाइनले पदार्थ र उर्जाको समिकरण पत्ता लगाए । त्यसपछिका दिनमा अध्ययन अनुसंधानले अर्को मोड लियो ।

पदार्थलाई टुक्रयाएर ऊर्जामा रुपान्तरण गरी संसारमा ऊर्जाको कमी  हुन नदिन, लियोे जिलार्ड, इन्जिरको फर्मी, अटोहानहरुले युरेनियमलाई बम बार्डिड. गरेर परमाणु तोड्न सफल भए । यसलाई न्युक्लियर फिजन भनियो । यसै समयमा दोस्रो विश्वयुद्ध सुरु भयो । जर्मनीमा हिटलरले सवै यहुदीहरुमाथि आक्रमण सुुरु गर्यो त्यहाँ रहेका सवै यहुदी वैज्ञानिकहरु भाग्न थाले । जर्मनीमा परमाणुको अध्ययनमा लागेकाहरु भागेर अमेरिका पुगे । युरोपका अन्य देशहरुमा पनि हिटलरले आक्रमणशुरु गर्न थाल्यो । बर्लिनको जुन ल्यावमा अटोहानले न्युक्लियर फिजनको खोजी गरेका थिए । त्यहि ल्वावमा नै थियो । परमाणु बम वनाउने कोसिश पनि भैरहेको थियो त्यस प्रोजेक्टको नाम युरेनियम कल्व राखिएको थियो । त्यस प्रोजेक्टका लिडर  र वार्नर हाइजनवर्ग थियो ।

त्यसै समयमा जर्मनी तथा युरोपवाट भागेर अमेरिका पुगेका वैज्ञानिकहरुले पनि जर्मनीले एटम बम बनायो भने संसार बच्न मुस्कल हुन्छ त्यसैले अमेरिकाले पनि एटम बम बनाउन सुझाव दिइ रहेका थिए । जव हिटलरले बृटेनमा पनि हमला गर्न थाल्यो, त्यहाँ पनि क्यानाडाका वैज्ञानिकसंग मिलेर एटम बम वनाउने प्रोजेक्ट चलिरहेको थियो । ती वैज्ञानिकहरु प्नि अमेरिका पुगे, त्यसपछि अमेरिका युरोप र क्यानाडाका वैज्ञानिकहरु एउटै समुहमा अमेरिकामा बम वनाउने खोजीकार्यमा लागे । यसै क्रममा जापानले अमेरिकाको एक सैनिक टुकडी पर्लहार्बरमा ठुलो आक्रमण ग¥यो । त्यस समयमा अमेरिका हातहतियारमा जर्मन भन्दा निकै पछि थियो । पर्ल हार्बरको आक्रमण पछि अमेरिका पनि विश्व युद्धमा सामेल भयो । हातहतियारमा जर्मन भन्दा निकै पछि परेको अमेरिकालाई अव परमाणु बम वनाउनको लागी आवश्यक प¥यो र गम्भिरतापूर्वक लियो । र १३  अगष्ट १९४२मा एटम बम वनाउने एउटा प्रोजेक्ट बनायोे । त्यस प्रोजेक्टको नाम म्यान हट्टन राखियो ।

यस प्रोजेक्टको कमाण्ड अमेरिकी आर्मी जनरल लेस्ली ग्राृब्सलाई सुम्पियो । उनले धेरै वैज्ञानिकलाई यस प्रोजेक्टको हिस्सा वनाए । जसमा एनरिको फर्मी, लियो जिलाई, रोवर्ट ओपेनहाइमर, जस्ता १५ वैज्ञानिक सामेल गरियो । रोवर्ट ओपेन हाइमरर्ला वैज्ञानिकहरुको लिडर बनाइयो । उनको टिमले जुन १९४५मा परमाणु बम वनायो । ट्नििटी नाम दिएका उक्त बम १७ जुलाई १९४५को विहान ५.३० वजे सफलता पूर्वक परिक्षण गरियो । यो परिक्षणले संसारलाई अर्काे युगमा पुर्याइदियो । यस परिक्षण पछि संसारभरका वैज्ञानिकहरुमा नयाँ बहस पनि सुरु भयो । लियो सिलाईले एरिको फर्मीसंग हात मिलाएर भनेका थिए यो परिक्षण मानव जातिको इतिहासमा कालो दिनको रुपमा जानेछ । सवै वैज्ञानिकहरु चिन्तित भएका थिए । ऊर्जाको अधिकतम खोजीगर्ने क्रममा ठुलो युद्धको कारण एटम बम वनाउनु पर्ने कारण वन्यो जुन अनन्त कालसम्म मानव अस्तित्व माथिनै खतरा बन्ने भयो भनेर अन्वर्ट आइन्स्टाइनले आफ्नो भनाई राख्दा यो पनि भनेका रहेछन् । जवसम्म संसारमा अलग अलगदेश मैजुद रहन्छन् तबसम्म युद्ध अनिवार्य छ । हामी यो भन्न चै सक्दैनौं युद्ध कहिले हुन्छ ,तर अवस्य हुन्छ त्यसैको कारण हुन सक्छ । त्यस पछि आइन्स्टाइन निकै चिन्तित भएका थिए माक्र्सवादप्रति आकर्षण भएर  अध्ययनहरु प्नि गरेका रहेछन् । 

मे १९४९मे समाजवाद किन? भने लामो लेख छपाए । एटम बमका पिता भनिने रवर्ट आपेन हाइमरलाई पनि कम्युनिष्ट भएको आरोप लगाइयो । अरु पनि केके कुरा छन वुझ्न वाँकीनै छ । साम्राज्यवादीहरुले लुकाएको छ । किनभने पुंजिवाद, साम्राज्यवादको काल भनेकै माक्र्सवाद मात्रै हो । त्यसै कारण त्यस पक्षसंग सम्बन्धित सवैकुरा उनीहरुले नष्ट गर्नेै पर्नै हुन्छ । हेगेल, फ्योरवाख लगाएतका दार्शनिक विषय जसरी एटम बम बन्नु अधिका अनेकौं वैज्ञानिक खोजहरु जोडिएको छ तर अपेन हाइमरले त्यसलाई प्रमाणित गरि दिएको एटम बमका पिता हुन पुगे त्यसैगरी कार्ल माक्र्सका अध्ययनका बिषय वने र पूँजीवाद साम्राज्यवादका काल उनी नै हुन र उनलेनै संसारभरका निर्माता श्रमिक वर्गलाई एक हुन आग्रह गरे र साम्राज्यवादलाई परास्त गर्न भने । साम्राज्यवाद युद्धको मुहान भएकोलेनै वैज्ञानिकहरु चिन्तित हुन पुगे र माक्र्सवाद पछि आकर्षित हुन पगे भन्ने सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ । वैज्ञानिकहरुले अन्य कुराहरु पनि धेरै वोलेका छन जुन कुरा अध्ययन गर्न चाहने सवैले अध्धयन गर्नु जरुरी छ । आइन्सटाइनले जवसम्म छुट्टा छुट्टै देश रहन्छन् युद्ध अनिवार्य छ भनेका छन् । यसको शिर्फ माक्र्सवाद संगमात्रै छ । साम्यवादसंग मात्र छ । साम्यवाद पुग्न अघिका चरणहरु जुन अनिवार्य रुपमा लागु गर्नु पर्ने हुन्छ । सवै त्यसैमा अल्झेका छन् । पूँजी पन्थीहरुलाई डंका पिट्न त्यो ठुलो हतियार भएको छ । जुन सर्वहारा अधिनायकवाद हो ।

यसको छुट्टै अध्ययन जरुरत छ । देशविहिन राष्ट्रविहिन, राज्यविहिन समाज साम्यवाद, जहाँ मानव मानव बीचको अन्तरविरोध, संघर्षहरु सम्पूर्णको अन्त्य भएर मानव र प्रकृतिवीचको अन्तरविरोधमा परिणत हुन्छ । वैज्ञानिकहरुको भनाइमा पनि व्रम्हाण्डको त कुरै छाडौ. यो पृथ्वी मात्रको वारेमा यहाँको असंख्य कुराहरुको खोजी हुन सकिरहेको छैन । हालसम्म भएका वैज्ञानिक आविस्कारहरु वैज्ञानिकहरुकै भरमा २,४ प्रतिशत पनि छैन । साम्यवादले त्यहि कुराको समाधान दिएको छ । साम्यवाद भनेको साध्य भनिन्छ । साध्य भनेको समाधान हो । उत्तर हो । यससंग मानव समाज भित्र रहेको सापेक्ष निरपेक्ष सवालहरुको समाधान रहेको हँदा युद्ध हुन सक्ने कुनै अंश बाँकी रहंदैन र मानव स्वतन्त्र रुपले सवैले आ–आफ्नो ठाउँवाट प्रकृतिसंग व्रम्हमाण्ड संघर्ष गर्दै आविस्कार गरि रहने छन् । उहिलेसम्म केही धनि देशका सिमित मानिसहरुले मात्र अवसर पाएको हँुदा निकै कम मात्र खोज र आविस्कार हुन सकेको छ ।

सवैमा कहिले ठूलो घटनामा युद्ध हुने हो र समाप्त भइने हो भन्ने त्रास रहेको छ । अबका दिनमा विज्ञान प्रविधिको अध्ययन संगसगै माक्र्सवाद र त्यसका आयामहरुको अध्ययन पनि अनिवार्य हुन गएको छ । दर्शन, विज्ञान, सिद्धान्त, पुरानो हुँदैन, त्यसवाट सिंचित हुँर्द अगाडी वढ्ने हो । त्यसलाई, होच्याउने, लत्याउने, त्यो सामान्य थियो । अहिले हामीले संश्लेषण गरेका छौ.। त्यो भनेको विकास समृद्धि र सामाजिक न्याय मात्र हो, यसैमा अल्झिरहनु पर्छ भन्ने कुप मण्डक विचार जति सको चाँडो त्यागेर माथि उल्लेखित बिषय एक एक केलाएर अध्ययन गर्दै अघि वढ्नु जरुरी भै सकेको छ । नत्र यसै गरी समय वितेर जान्छ । अध्ययन कै बिषय यहां जोड्न चाहान्छु । हिसावको एउटा अंश क्यालकुलस अलि राम्रैसंग वुझु प¥यो जुन १७ औं शताब्दीमै न्युटनले पत्ता लगाएका थिए करिव १० केजी कपि सके पछि वल्ल केहि वुझिेको । त्यसमा जति वुझिन्छ अहिले सम्म पनि पनि त्यतिनै मात्र गर्न सकिन्छ । सिकाउन सकिन्छ । त्यसमा कुनै थपघट नयां कुरा फर्मूला सकिन्छ । त्यसमा कुनै थपघट नयां कुरा फर्मूला प्रकृयामा थप गर्न सकिन्छ भने के न्यूटन १७औं सताब्दीका हामी एककाइसौं सताब्दीको भनेर घमण्ड गर्नु सही हुन्छ ? यसले के निर्देशित गर्छ भने बैज्ञानिक दार्शनिकहरुको कुनै युग हुँदैन हामी यसैगरी अव गरी जकडिइरहयौं भने वैचारिक रुपमा ढुंगे युग तिरै जानेछौं ।

त्यसकारण माक्र्सवाद ऐंगेल्स, लेनिन, स्टालिन, माओ जस्ता दार्शनिक गुरु नेता लगायतका क्रान्तिकारीहरु त्यो ज्ञानको महान सरोवर हो त्यो निकै अप्ठायारो स्थानमा रहेको छ जसलाई प्राप्त गर्न सच्चा माक्र्सवादका अनुयायीहरुले स्टालिन र माओले झैं वर्ग संघर्षको औजारले खनेर अत्यन्त दुर्लभ स्थानमा रहेको स्थानसम्म कुलो खनेर जनतालाई सिंचित गर्ने कार्यमा लाग्नु नै पर्छ । न कि आफुले जे वुझेकों त्यहि नै माक्र्सवाद हो ।

अव त्यो पुरानो भइसकेको भनेर भ्रम छर्दै जनताको चाहाना भन्दै घोर प्रतिकृयावादी सत्तामा टासिएर बस्ने र अध्ययन अनुसंधान कर्मलाई जडशुत्रबाद भन्दै लत्याउन लगाउने, पेपरलेस भन्दै खैराती ल्यापटप वोकेर सान देखाउने, नयाँ युगमा पुगेको भ्रम फिजाउने कार्य तत्काल अन्त्य गर्नु पर्छ । एउटा सामान्य बिषय वुझ्न १० केजी कपि सक्नु पर्छ त्यसको मतलव हो गम्भिर बिषय धेरै पटक पढ्नु पर्छ, खेलको नियम जस्तै धेरै प्राक्टिस गर्नु पर्छ त्यसैले होला माओले कम्यूनिष्ट हुनका लागी ४ वटा जादुगरी हतियारमा पहिलो वुँदामा नै प्रत्येक कम्युनिष्ट सदस्य माक्र्सवाद लेनिनवादमा पोख्त हुनु भन्नु भएको हैन ? वैज्ञानिक दार्शनिक चिन्तनहरुलाई गहनतासाथ अध्ययन गर्ने साथै जडशुत्रवाद लगायतका अनेक लान्छना लगाउने, होच्याउने, लत्याउने निषेध गर्ने, आफैं सवै विषयको प्रकाण्ड पँडित भएको सम्झिने, त्यही व्यवहार देखाउने र समाजलाई अगाडी वढनवाट रोकेर अंध्यारो सुरुड. तिर लैजान प्रयत्नशीलहरुको तिव्र निन्दा गर्दै अगाडी वढन ढिला भैसकेको छ ।